โดย…สาธิต บวรสันติสุทธิ์, CFP นักวางแผนการเงิน
ในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย จะมีบริษัทอยู่กลุ่มหนึ่งที่มีลักษณะการดำเนินธุรกิจที่แปลก คือ แทนที่จะทำธุรกิจตรงๆ กลับเป็นบริษัทที่ตั้งขึ้นมาเพื่อถือหุ้นบริษัทอื่น (ขอเรียกว่า บริษัทลูก) อีกที มองดูก็คล้ายๆกับกองทุนรวม แต่ที่แตกต่างจากกองทุนรวมก็คือ บริษัทกลุ่มนี้จะถือหุ้นบริษัทลูกในลักษณะการลงทุนระยะยาวเป็นหลัก ตัวอย่างของบริษัทเหล่านี้ ก็เช่น
1. PTT : บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) หุ้นที่ลงทุน : PTTEP, PTTGC, TOP, IRPC, GPSC, TIP
2. GULF : บริษัท กัลฟ์ เอ็นเนอร์จี ดีเวลลอปเมนท์ จำกัด (มหาชน) หุ้นที่ลงทุน : INTUCH, ADVANC
3. INTUCH : บริษัท อินทัช โฮลดิ้งส์ จำกัด (มหาชน) หุ้นที่ลงทุน : ADVANC, THCOM
4. BTS : บริษัท บีทีเอส กรุ๊ป โฮลดิ้งส์ จำกัด (มหาชน) หุ้นที่ลงทุน : VGI, PLANB, MACO, BTSGIF, U,
5. LH : บริษัทแลนด์แอนด์เฮ้าส์ จำกัด (มหาชน) หุ้นที่ลงทุน : QH, LHFG, LHPF, Q-CON
6. JMART : บริษัท เจ มาร์ท จำกัด (มหาชน) หุ้นที่ลงทุน : J, JMT, SINGER
อะไร คือ เหตุผลที่บริษัททั้งหลายต้องตั้งบริษัทซ้อนบริษัทขึ้นมาอีกที เรามาดูข้อดีของ Holding Company กันนะ
ประโยชน์ที่เห็นได้ชัดเจน คือ
ประโยชน์ด้านภาษี เงินปันผลที่ Holding Company ได้รับมาจากการลงทุนในบริษัทลูกนั้น หากมีองค์ประกอบครบ 3 ส่วนจะได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคล ซึ่งก็คือ
• เป็นบริษัทที่ Holding Company ถือหุ้นไม่น้อยกว่า 25% ของหุ้นที่มีสิทธิออกเสียง
• ทั้ง Holding Company และบริษัทลูก ไม่มีการถือหุ้นไขว้ระหว่างกัน
• Holding Company ถือหุ้นในบริษัทลูกก่อนและหลังจ่ายเงินปันผลไม่น้อยกว่า 3 เดือน
เหตุผลที่ทำให้เงินปันผลที่ Holding Co ได้รับจากบริษัทลูกเป็นรายได้ที่ได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้ เนื่องจากเงินจำนวนดังกล่าวผ่านการเสียภาษีมาแล้วหนึ่งรอบในชั้นบริษัทลูก หากจะต้องนำมารวมคำนวณและเสียภาษีอีกครั้งในชั้น Holding Co จะเป็นการเสียภาษีซ้ำซ้อนในเงินจำนวนเดียวกัน
ตัวอย่างของการประยุกต์ใช้ Holding Company ในการวางแผนภาษี คือ การจัดตั้งสถาบันฝึกอบรมในเครือ เพื่อประโยชน์ด้านภาษี ดังนี้
1. สามารถหักค่าใช้จ่ายด้านการฝึกอบรมพนักงานได้ 2 เท่าของค่าใช้จ่ายจริง
2. กำไรสุทธิของบริษัทลูกที่เป็นสถาบันฝึกอบรม และเงินปันผลจากบริษัทลูกที่เป็นสถาบันฝึกอบรมส่งให้บริษัทแม่ได้รับยกเว้นภาษี (พูดได้ว่า ได้ภาษี 2 เด้ง) อ้างอิงมาตรา 4 แห่งพระราชกฤษฎีกาออกตามความในประมวลรัษฎากรว่าด้วยการยกเว้นรัษฎากร (ฉบับที่ 284) พ.ศ. 2538
มาตรา 4 ให้ยกเว้นภาษีเงินได้ตามส่วน 3 หมวด 3 ในลักษณะ 2 แห่งประมวลรัษฎากร สำหรับเงินได้ของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล ดังนี้
• (1) กำไรสุทธิที่ได้จากกิจการสถานฝึกอบรมเพื่อพัฒนาฝีมือแรงงานของลูกจ้างของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลนั้นหรือของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลในเครือเดียวกัน
• (2) เงินปันผลหรือเงินส่วนแบ่งของกำไรที่ได้จากบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ประกอบกิจการตาม (1)
ทั้งนี้ บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลตามวรรคหนึ่ง จะต้องมิได้ประกอบกิจการอื่นนอกจากกิจการสถานฝึกอบรมเพื่อพัฒนาฝีมือแรงงาน
แต่ทั้งนี้ เพื่อสถาบันฝึกอบรมในเครือได้รับยกเว้นภาษีกำไรสุทธิ จึงมีข้อกำหนดเพิ่มเติม คือ ต้องเป็นการฝึกอบรมของลูกจ้างของบริษัทในเครือเดียวกัน
เงื่อนไขบริษัทในเครือ ตามมาตรา 39 แห่งประมวลรัษฎากร
• ” บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลในเครือเดียวกัน ” หมายความว่า บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลตั้งแต่สองนิติบุคคลขึ้นไปซึ่งมีความสัมพันธ์กันในลักษณะดังต่อไปนี้
(1) ผู้ถือหุ้นหรือผู้เป็นหุ้นส่วนเกินกว่ากึ่งจำนวนผู้ถือหุ้นหรือผู้เป็นหุ้นส่วนในนิติบุคคลหนึ่ง เป็นผู้ถือหุ้นหรือเป็นหุ้นส่วนเกินกว่ากึ่งจำนวนผู้ถือหุ้นหรือผู้เป็นหุ้นส่วนในอีกนิติบุคคลหนึ่ง
(2) ผู้ถือหุ้นหรือผู้เป็นหุ้นส่วนซึ่งถือหุ้นหรือเป็นหุ้นส่วนในนิติบุคคลหนึ่งมีมูลค่าเกินกว่าร้อยละห้าสิบของทุนทั้งหมด ถือหุ้นหรือเป็นหุ้นส่วนในอีกนิติบุคคลหนึ่งมีมูลค่าเกินกว่าร้อยละห้าสิบของทุนทั้งหมด
(3) นิติบุคคลหนึ่งถือหุ้นหรือเป็นหุ้นส่วนในอีกนิติบุคคลหนึ่งเกินกว่าร้อยละห้าสิบของทุนทั้งหมด หรือ
(4) บุคคลเกินกว่ากึ่งจำนวนกรรมการหรือผู้เป็นหุ้นส่วนซึ่งมีอำนาจจัดการในนิติบุคคลหนึ่ง เป็นกรรมการหรือเป็นผู้เป็นหุ้นส่วนซึ่งมีอำนาจจัดการในอีกนิติบุคคลหนึ่ง
ดังนั้นหากต้องการประโยชน์ภาษี 2 เด้ง ต้องเป็นทั้ง Holding company และบริษัทในเครือด้วย
ข้อดีอื่นๆของการจัดตั้ง Holding Co
1. เป็นการสร้างความชัดเจนในการบริหารจัดการ โดยแยกส่วนของธุรกิจออกเป็นแต่ละบริษัทลูกชัดเจน หากกิจการใดไม่มีอนาคตก็สามารถหยุดหรือระงับการลงทุนได้ง่าย ส่วนกิจการใดที่มีอนาคตก็สามารถจัดสรรทรัพยากรเพิ่มเติมได้อย่างเหมาะสม
2. เป็นการคุ้มครองความรับผิดชอบในส่วนของหนี้สิน เมื่อเกิดกรณีที่หนี้สินของบริษัทมากกว่าสินทรัพย์หรือทุนของกิจการ บริษัทจำกัดจะถูกกำหนดให้รับผิดชอบในหนี้สินบริษัทไม่เกินกว่าค่าหุ้นที่ต้องชำระ กล่าวง่ายๆ คือ ถ้าหนี้สินมีมากกว่าทุน เจ้าของก็รับผิดชอบต่อบรรดาหนี้สินต่างๆ ไม่เกินกว่าจำนวนทุนที่ต้องชำระ ทำให้เจ้าหนี้ของบริษัทลูกไม่สามารถเข้าถึงทรัพย์สินของ Holding Company หรือบริษัทลูกอื่น ๆ ได้
3. ลดต้นทุนในการจัดหาเงินกู้ Holding company ที่มีความแข็งแกร่งทางการเงินมักจะได้รับเงินกู้ในอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำ
4. ลดความเสี่ยง เนื่องจาก Holding Company มีลักษณะคล้ายกองทุนรวม มีการลงทุนในหลายๆบริษัทลูกที่แยกดำเนินธุรกิจออกจากกันอย่างชัดเจน เป็นการกระจายความเสี่ยงทำให้มีความเสี่ยงต่ำกว่าการดำเนินธุรกิจในรูปแบบบริษัทเดี่ยว
รู้อย่างนี้ จะเห็นได้ว่า การวางแผนภาษีมีหลากหลายวิธี และสามารถช่วยเราประหยัดภาษีได้จริง และอาจได้ประโยชน์อื่นๆอีก ขอแค่เราได้รู้