โดย นางสาวสาริกา อภิวรรธกกุล
ผู้อำนวยการฝ่ายส่งเสริมความรู้ตลาดทุนและศูนย์ประสานงานต่างจังหวัด
สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.)
ในผู้ลงทุนหลายท่านคงเคยมีประสบการณ์ในการกรอกแบบฟอร์ม “เปิดบัญชีลงทุน” ไม่ว่าจะเป็นหุ้น หรือกองทุนรวม และหากไปเปิดบัญชีกับผู้ให้บริการลงทุนรายใหม่ ก็ต้องกรอกข้อมูลเดิมครั้งแล้วครั้งเล่า แม้ว่าชุดข้อมูลที่กรอกเพื่อเปิดบัญชีกับผู้ให้บริการการลงทุนแต่ละแห่งจะมีความแตกต่างกันบ้าง แต่ก็มีหลายส่วนที่เป็นข้อมูลเดียวกัน เช่น ข้อมูลส่วนตัว ข้อมูลการติดต่อ ซึ่งการกรอกข้อมูลเดิมซ้ำ ๆ ที่เหมือนจะเป็นปัญหาเล็ก ๆ น้อย ๆ แต่เมื่อเกิดขึ้นบ่อย ๆ อาจกลายเป็นข้อจำกัดที่ทำให้หลายท่านขอพักการเปิดบัญชีไว้ก่อน หรือล้มเลิกความตั้งใจจะลงทุน ทำให้เสียโอกาสในการเข้าถึงการลงทุนอย่างน่าเสียดาย
“จะทำอย่างไรให้กระบวนการเปิดบัญชีลงทุน (onboarding) สะดวกมากขึ้น” นับเป็นโจทย์ที่ท้าทาย สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) จึงได้ถกคิดและร่วมมือกับผู้ประกอบธุรกิจในตลาดทุน จนนำไปสู่การจัดตั้งคณะทำงานที่มีตัวแทนจากทุกภาคส่วน ได้แก่ สมาคมบริษัทหลักทรัพย์ไทย สมาคมบริษัทจัดการลงทุน สมาคมธนาคารไทย สมาคมธนาคารนานาชาติ สมาคมประกันชีวิตไทย และตัวแทนผู้ประกอบธุรกิจที่ให้บริการซื้อขายหน่วยลงทุน มาร่วมกันหาแนวทางลดข้อจำกัดและเพิ่มโอกาสให้ผู้ลงทุนทั้งหน้าใหม่และผู้ลงทุนปัจจุบันให้เข้าถึงตลาดทุนได้อย่างสะดวก โดยมีเป้าหมายสูงสุดคือในการนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วยปรับปรุงกระบวนการให้ประชาชนและผู้ลงทุนเปิดบัญชี คือ เข้าถึงได้ง่าย รวดเร็ว และราบรื่น
จึงเป็นที่มาของการพัฒนาแบบฟอร์มมาตรฐานในการเปิดบัญชีลงทุน หรือที่เรียกว่า “Single Form” ตัวช่วยผู้ลงทุนยุคดิจิทัล ทั้งบุคคลธรรมดาและนิติบุคคลสำหรับการเปิดบัญชีที่ “กรอกข้อมูลเพียงครั้งเดียว” สามารถเปิดบัญชีลงทุนผลิตภัณฑ์ในตลาดทุนได้ทุกประเภท และยังสามารถนำชุดข้อมูลที่กรอกแล้วไปใช้ซ้ำ “reuse” สำหรับเปิดบัญชีหลักทรัพย์ประเภทใหม่ หรือเปิดบัญชีใหม่กับผู้ให้บริการลงทุนรายอื่น ๆ ได้ โดยไม่ต้องกรอกข้อมูลใหม่อีก และเมื่อมีชุดข้อมูลมาตรฐานจะช่วย “ลดเวลา” ในการกรอกข้อมูลแต่ละครั้ง และยังเป็นไปตามเกณฑ์ของสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.)
สำหรับการเปิดบัญชีลงทุนด้วย Single Form แบบกรอกครั้งเดียวจบ สามารถทำได้ทั้งที่สาขาผู้ให้บริการลงทุนและช่องทางออนไลน์ ซึ่งช่วยให้ผู้ลงทุนสะดวกยิ่งขึ้น สามารถเปิดบัญชีที่ไหนก็ได้ เวลาใดก็ได้ ตอบโจทย์ผู้ลงทุนยุคดิจิทัลอย่างแท้จริง
ส่วนวิธีกรอก Single Form ครั้งแรก เริ่มด้วยขั้นตอนง่าย ๆ ดังนี้
(1) กรอกข้อมูลบน Single Form พร้อมรับรองความถูกต้องของข้อมูลการเปิดบัญชี และแนบเอกสารที่จำเป็นในการเปิดบัญชี
(2) ส่ง Single Form ผ่านช่องทางที่ผู้ให้บริการจัดเตรียมไว้ ซึ่งถ้าส่งผ่านช่องทางออนไลน์ ก็จะช่วยให้ขั้นตอนการเปิดบัญชี ทำได้รวดเร็วขึ้น
(3) เมื่อผู้ให้บริการได้รับข้อมูลแล้ว จะเข้าสู่กระบวนการทำความรู้จักลูกค้า (know your client: KYC) โดยขั้นตอนนี้ ผู้ให้บริการจะนำข้อมูลของผู้ลงทุนไปตรวจสอบเพิ่มเติมก่อน เช่น ตรวจสอบข้อมูลบัตรประชาชนกับกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ขอเปิดบัญชีนั้นมีตัวตนจริง ไม่ถูกแอบอ้างเพื่อเปิดบัญชี
นอกจากนี้ ก.ล.ต. ยังสนับสนุนให้มีกระบวนการตรวจสอบและทำความรู้จักลูกค้าผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ หรือที่เรียกว่า e-KYC อย่างเต็มรูปแบบอีกด้วย เพิ่มประสิทธิภาพในการตรวจสอบที่รวดเร็ว และผู้ลงทุนสะดวกมากขึ้น และขั้นตอนสุดท้าย
(4) เมื่อผู้ให้บริการทำ KYC เรียบร้อยและอนุมัติการเปิดบัญชีแล้ว ก็เริ่มลงทุนผลิตภัณฑ์ในตลาดทุนได้
กรณีที่ต้องการเปิดบัญชีใหม่กับผู้ให้บริการรายอื่นเพิ่ม เพียงขอข้อมูลที่เคยกรอกไว้ใน Single Form จากผู้ให้บริการลงทุนรายเดิม จากนั้นปรับปรุงข้อมูลให้เป็นปัจจุบันและรับรองความถูกต้องกับผู้ให้บริการรายใหม่อีกครั้ง และหากต้องการให้ข้อมูลเพิ่มหรือต้องการเปลี่ยนแปลงข้อมูล ผู้ลงทุนเพียงให้ข้อมูลเพิ่มเติมจากที่มีอยู่เดิม
ผู้ลงทุนจะได้พบกับ “Single Form” ฟอร์มมาตรฐานที่กรอก “ครบ” “จบ” ใน “ครั้งเดียว” ในการเปิดบัญชีลงทุนใหม่ได้ในวันที่ 1 กรกฎาคม 2564 โดยสามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ “สายด่วนศูนย์บริการประชาชน ก.ล.ต.” โทร. 1207
ข้อคิดเห็นที่ปรากฏในบทความนี้เป็นความเห็นของผู้เขียน ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับความเห็นของสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์