HoonSmart.com>> ทริสปรับแนวโน้มอุตสาหกรรมการบิน การขนส่ง เป็น “ลบ” คาดใช้เวลามากกว่า 1 ปีฟื้นกลับไปที่เดิมก่อน COVID-19 ระบาด ปริมาณผู้โดยสารทางอากาศปี 63 วูบ จำนวนนักท่องเที่ยวลด ด้าน “การบินไทย” มีหนี้ 2.17 หมื่นล้านบาทครบกำหนด 12 เดือนข้างหน้า ขาดดุลเงินสด 3 หมื่นล้านบาท ส่วนแอร์เอเชียไทย คาดขาดดุลเงินสดประมาณ 700 ล้านบาทต่อเดือน
บริษัท ทริสเรทติ้ง ปรับแนวโน้มอุตสาหกรรมบิน การขนส่งครบวงจร เป็น ลบ หลังการระบาดใหญ่ของโคโรนาไวรัส (COVID-19) เกิดขึ้นตั้งแต่เดือนพ.ย.2562 จนถึงปัจจุบันส่งผลกระทบอย่างรุนแรงอย่างรุนแรงต่ออุตสาหกรรมการบินทั่วโลก ผู้ประกอบการสายการบินในประเทศไทยต้องเผชิญกับความท้าทายที่ยากที่สุดเท่าที่เคยมีมาในประวัติศาสตร์ นอกจากความท้าทายในทันทีในการหาเงินสดที่เพียงพอ และจะต้องเผชิญกับเส้นทางการฟื้นตัวที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน คาดว่าอุตสาหกรรมจะฟื้นตัวช้ามากและอาจต้องใช้เวลามากกว่าหนึ่งปีกว่าที่อุตสาหกรรมจะกลับไปที่เดิม
จากมุมมองด้านเครดิตความเสี่ยงด้านสภาพคล่องถือเป็นความกังวลที่ยิ่งใหญ่ที่สุดสำหรับสายการบินทั้งหมดในระยะเวลาอันใกล้นี้ สำหรับระยะกลางคาดว่าบริษัทส่วนใหญ่จะอยู่ภายใต้แรงกดดันเพื่อรักษากระแสเงินสดที่เป็นบวกและปฏิบัติตามภาระผูกพันขณะที่ธุรกิจฟื้นตัวที่ช้า
ด้านรัฐบาลไทยได้หารือกับผู้ประกอบการสายการบิน เพื่อให้การสนับสนุนทางการเงิน ซึ่งอาจอยู่ในรูปของสินเชื่อ ที่อาจช่วยแก้ปัญหาสภาพคล่องระยะสั้น ความท้าทายต่อไปคือวิธีการที่สายการบินจะรับมือกับรายได้ที่ลดลงอย่างมากในระยะเวลาอันยาวนาน
ในปี 2562 จำนวนผู้โดยสารทางอากาศในประเทศไทยมีการเติบโตน้อยที่สุดก่อนที่จะมีการระบาดของ COVID-19 จำนวนผู้โดยสารทั้งหมดผ่านสนามบินนานาชาติหกแห่งของประเทศไทยมีจำนวน 143 ล้านคนเพิ่มขึ้น 1.8% จากปีก่อน ด้วย 2 เหตุผลสำคัญ คือความตึงเครียดทางการค้าระหว่างสหรัฐฯกับจีนส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อเศรษฐกิจโลกและอุตสาหกรรมการบิน จากข้อมูลของกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) พบว่าผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศโลก (GDP) ขยายตัว 2.9% ในปี 2562 ต่ำกว่า 3.6% ในปี 2561 ทำให้อัตราการเติบโตของจำนวนผู้โดยสารทางอากาศทั่วโลกลดลงเป็น 3.7% ในปี 2562 จาก 6.9% ในปี 2561
นอกจากนี้การเดินทางมายังประเทศไทยมีราคาแพงกว่าสำหรับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ เงินไทยแข็งค่าขึ้น 4% เทียบกับดอลลาร์สหรัฐในปี 2562 และยังแตะจุดสูงสุดในรอบ 6 ปีที่ผ่านมา
สำหรับ การระบาดใหญ่ของ COVID-19 ทำให้เกิดวิกฤตการณ์สำหรับอุตสาหกรรมการบินทั่วโลกตรวจพบ COVID-19 เป็นครั้งแรกในวันที่ 17 พ.ย.2562 ในเมืองหวู่ฮั่นประเทศจีน เนื่องจากหวู่ฮั่นเป็นศูนย์กลางการขนส่งและเมืองอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ไวรัสแพร่กระจายอย่างรวดเร็วไปยังจังหวัดอื่น ๆ ในประเทศจีน ภายในสิ้นเดือนม.ค.2563 การแพร่เชื้อไวรัสจากคนสู่คนได้รับการยืนยันและการแพร่ระบาดเริ่มเกิดขึ้นในประเทศอื่น ๆ รัฐบาลจีนระงับทัวร์กลุ่มต่างประเทศทั้งหมดในวันที่ 24 ม.ค.2563 ส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมการบินทั่วโลกในทันที
ไวรัสแพร่กระจายอย่างรวดเร็วในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกก่อนที่จะโจมตียุโรปอเมริกาและตะวันออกกลางในเดือนมี.ค.2563 ในเดือนเดียวกันองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้จำแนกการระบาดของไวรัส COVID-19 ทั่วโลกว่าเป็นโรคระบาด
เมื่อวันที่ 14 เม.ย.2563 สมาคมการขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ (IATA) ได้คาดการณ์ว่าอุตสาหกรรมการบินจะมีรายรับที่สูญเสียไปในปี 2563 ประมาณ 314 พันล้านเหรียญสหรัฐ รายได้ผู้โดยสาร – กิโลเมตร (RPKs) ทั่วโลกคาดว่าจะลดลง 48% ในปีนี้ขณะที่ RPK ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกคาดว่าจะลดลงในอัตราที่ใกล้เคียงกัน ซึ่งมากกว่าผลกระทบจากการระบาดของโรคทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรง (SARS) ในปี 2003 เมื่อ RPK ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกลดลง 8%
เมื่อเดือนเม.ย.2563 ประมาณ 70 ประเทศทั่วโลกได้กำหนดห้ามเดินทาง องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศระบุว่าจำนวนที่นั่งของสายการบินทั่วโลกลดลง 85% จากระดับก่อนเกิดวิกฤตการณ์ แม้ว่าการห้ามเดินทางที่เข้มงวดอาจทำให้การส่ง COVID-19 ใหม่ช้าลงในบางเขต แต่คลื่นลูกที่สองไม่สามารถตัดออกได้
ทริสเรทติ้ง คาดว่า ปริมาณผู้โดยสารทางอากาศของประเทศไทยจะลดลงอย่างมากในปี 2563 นโยบายการ จำกัด การเดินทางได้ส่งผลกระทบอย่างรวดเร็วต่ออุตสาหกรรมการบินในประเทศไทย จำนวนผู้โดยสารทางอากาศเริ่มลดลงหลังจากรัฐบาลจีนหยุดการทัวร์กลุ่มต่างประเทศทั้งหมด จำนวนผู้โดยสารทางอากาศลดลง 47% จากปีต่อปี (y-o-y) ในเดือนก.พ.และ 78% y-o-y ในเดือนมี.ค.
นอกจากนี้รัฐบาลไทยได้ออกกฤษฎีกาฉุกเฉินในวันที่ 26 มี.ค.2563 จนถึงวันที่ 31 พ.ค.2563 โดยห้ามชาวต่างชาติส่วนใหญ่เข้ามาในราชอาณาจักรโดยมีข้อยกเว้นเล็กน้อย เพื่อปฏิบัติตามนโยบายการ จำกัด การเดินทางผู้ประกอบการสายการบินในประเทศไทยเริ่มยกเลิกเที่ยวบินในเดือนมี.ค.2563 ในเดือนเม.ย.2563 ผู้ให้บริการทั้งหมดหยุดบินทุกเที่ยวบิน การบินไทยและการบินไทยสมายล์ได้เลื่อนการให้บริการไปจนถึงเดือนมิ.ย.2563 ในขณะที่สายการบินอื่นจะเริ่มให้บริการในประเทศในเดือนพ.ค.2563
จำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เข้ามาในปี 2563 คาดว่าจะลดลงอย่างมากเช่นกัน จำนวนลดลง 76% y-o-y ในเดือนมี.ค. ซึ่งเป็นตัวเลขรายเดือนต่ำสุดสำหรับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติในทศวรรษที่ผ่านมา นักท่องเที่ยวเอเชียลดลงมากที่สุดประมาณ 90% y-o-y นักท่องเที่ยวชาวอเมริกันและยุโรปลดลง 74% และ 51% y-o-y ตามลำดับ
ในเดือนมี.ค.2563 กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬาคาดการณ์ว่าจำนวนนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติในปี 2563 จะอยู่ที่ 27 ล้านคนลดลง 32% จากปีก่อน ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธ ปท.) เสนอมุมมองที่ระมัดระวังมากขึ้น โดยประมาณว่ามีนักท่องเที่ยวเพียง 15 ล้านคนต่อปีหดตัว 61% จากปี 2562
ทริสคาดว่า อุปสงค์การจราจรทางอากาศจะฟื้นตัวช้า อุปสงค์จะขึ้นอยู่กับความเชื่อมั่นในความปลอดภัยการเดินทางทางอากาศในระดับโลก เป็นไปไม่ได้ที่ทุกประเทศจะสามารถควบคุมโรคระบาดได้ในเวลาเดียวกัน จนกว่าจะมีการผลิตวัคซีนสำเร็จและให้บริการแก่ประชากรโลกส่วนใหญ่
“เราคาดว่าข้อจำกัดการเดินทางในบางรูปแบบจะยังคงดำเนินต่อไป จากการสำรวจของ IATA ใน 11 ประเทศพบว่า 40% ของผู้เข้าร่วมต้องรอหกเดือนหลังจากการกักกันก่อนเดินทางกลับ ประเทศที่มีสัดส่วนผู้โดยสารทางอากาศภายในประเทศมากขึ้นจะฟื้นตัวในอัตราที่เร็วกว่า น่าเสียดายที่อุตสาหกรรมการบินในประเทศไทยมีสัดส่วนของนักท่องเที่ยวต่างชาติมากกว่าประมาณ 60% ของจำนวนผู้โดยสารทั้งหมด ซึ่งน่าจะส่งผลกระทบต่ออัตราการฟื้นตัวของประเทศไทย”ทริส ระบุ
ภาวะถดถอยทางเศรษฐกิจมีแนวโน้มที่จะเป็นอุปสรรคต่อการฟื้นตัวของอุปสงค์ หลายประเทศได้รับผลกระทบจากการหยุดชะงักของห่วงโซ่อุปทานทั่วโลก นโยบายการปิดและล็อคดาวน์ในหลายประเทศ ทำให้รายได้ของครัวเรือนลดลงเช่นกัน การรวมกันของความเชื่อมั่นการเดินทางที่อ่อนแอและภาวะเศรษฐกิจถดถอยมีแนวโน้มที่จะมีผลกระทบอย่างมากต่ออุตสาหกรรมการบินทั่วโลก คาดว่าจะใช้เวลามากกว่าหนึ่งปีกว่าที่ตลาดจะฟื้นอย่างเต็มที่ อย่างไรก็ตามรัฐบาลไทยน่าจะมีมาตรการกระตุ้นภาคการท่องเที่ยวซึ่งหวังว่าจะสามารถเร่งอัตราการฟื้นตัวได้
ด้านสายการบินทั่วโลกเผชิญกับความท้าทายด้านสภาพคล่อง IATA แสดงให้เห็นว่าโดยเฉลี่ยสายการบินทั่วโลกมีเงินสดเทียบเท่ากับรายได้ประมาณสองเดือน หากไม่มีความช่วยเหลือ บริษัทจะหมดเงินสดก่อนที่ตลาดจะฟื้นตัว
สำหรับผู้ประกอบการสายการบินสองรายที่ได้รับการจัดอันดับ โดยบริษัทการบินไทย (THAI) มีการชำระหนี้ประมาณ 21.7 พันล้านบาทซึ่งจะครบกำหนดในอีก 12 เดือนข้างหน้า ทริสคาดการณ์ว่าแอร์เอเชียไทยจะมียอดขาดดุลเงินสดประมาณ 700 ล้านบาทต่อเดือน ในขณะที่การบินไทยคาดว่าจะมีจำนวนเงินสดขาดแคลนประมาณ 30,000 ล้านบาทในปี 2563
ในช่วงเวลาที่ปั่นป่วนนี้ผู้ประกอบการสายการบินทุกคนกำลังใช้มาตรการลดต้นทุนเชิงรุกเพื่อรักษาเงินสด สายการบินบางแห่งในประเทศไทยกำลังลดเงินเดือนผู้บริหารสูงสุดถึง 50% และขอให้พนักงานบางคนออกไปโดยไม่จ่ายเงิน อย่างไรก็ตามผู้ประกอบการยังคงมีต้นทุนคงที่เพื่อให้ครอบคลุมรวมถึงการชำระคืนหนี้ตามกำหนดจำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล
ในเดือนมี.ค.2563 IATA เขียนถึงรัฐบาลหลายประเทศทั่วโลกรวมถึงรัฐบาลไทยขอความช่วยเหลือจากผู้ประกอบการสายการบินในประเทศนั้น ๆ ICAO ยังหารือกับผู้นำ G20 เกี่ยวกับการให้การสนับสนุนทางการเงินขนาดใหญ่สำหรับผู้ประกอบการสายการบิน สายการบินแห่งชาติส่วนใหญ่ทั่วโลกมีแนวโน้มที่จะได้รับการช่วยเหลืออย่างใกล้ชิด อย่างไรก็ตามการสนับสนุนผู้ให้บริการส่วนตัวจะแตกต่างกันไป มาตรการที่ง่ายที่สุดที่ใช้ในหลายประเทศคือการลดหรือยกเว้นภาษีค่าธรรมเนียมและค่าธรรมเนียมสำหรับผู้ประกอบการ รัฐบาลบางแห่งอนุญาตให้สายการบินเลื่อนการชำระเงินและให้การค้ำประกันเงินกู้ สหรัฐอเมริกาและรัฐบาลจีนให้คำมั่นว่าจะให้การสนับสนุนอย่างเข้มแข็งผ่านการอัดฉีดเงินโดยตรง
รัฐบาลไทยได้หารือกับผู้ประกอบการสายการบินในประเทศไทยเกี่ยวกับความช่วยเหลือทางการเงินที่อาจเกิดขึ้นกับอุตสาหกรรมการบินของไทย ทริสเรทติ้ง มีความเห็นว่าการสนับสนุนจากรัฐบาลน่าจะถูกกำหนดขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการสภาพคล่องระยะสั้น เพื่อให้สายการบินสามารถรักษาพนักงานและเริ่มปฏิบัติการในระยะเวลาอันใกล้ คำถามต่อไปคือวิธีการที่สายการบินจะรับมือกับรายได้ที่ลดลงเป็นเวลานานก่อนที่คนส่วนใหญ่จะมีความมั่นใจในการเดินทางทางอากาศ