โดย..สาธิต บวรสันติสุทธิ์, CFP นักวางแผนการเงิน
เคยรู้สึกกันบ้างมั๊ยครับ แป๊บๆ ก็จะผ่านมาจะครึ่งปีแล้ว ยิ่งตอนทำงาน ยิ่งกังวล ผลงานยังห่างเป้าอีกมาก โบนัสปลายปีจะได้มั๊ย จะได้ขึ้นเงินเดือนมั๊ย มาระยะหลังกังวลเพิ่มไปอีกว่า จะตกงานมั๊ย ยิ่งปีไหนมีข่าวการปิดโรงงาน การเลิกจ้าง คนตกงานมากขึ้น ยิ่งกังวล ยิ่งใกล้เกษียณยิ่งกังวลใหญ่ เรากำลังจะกลายเป็นคนว่างงานถาวรแล้วเหรอ ฯลฯ คนที่เป็นมนุษย์เงินเดือนคงเคยมีความรู้สึกอย่างนี้กันทุกคน ไม่มากก็น้อย
การเป็นมนุษย์เงินเดือนเปลี่ยนภาพไปเยอะ จากอาชีพที่มีรายได้มั่นคง ความเสี่ยงต่ำ เหมือนตราสารหนี้คุณภาพดี (investment grade) คือ มีรายได้แน่นอน ได้เท่าไหร่ ได้วันไหน รู้หมด เหมือนดอกเบี้ยของตราสารหนี้ และจะได้เงินเดือนถึงอายุเกษียณ เหมือนอายุตราสาร
แต่ในปัจจุบัน อาชีพมนุษย์เงินเดือนกลับคล้ายตราสารหนี้มีความเสี่ยงสูง (junk bond) เงินเดือนเดือนหน้าจะได้รึเปล่าไม่รู้ จะถูกลดเงินเดือนรึเปล่า จะถูกเลิกจ้างรึเปล่า อาการเหมือนตราสารหนี้ที่จะเบี้ยวหนี้ (default) อาชีพมนุษย์เงินเดือนจึงกลายเป็นอาชีพที่รายได้ไม่สูง แต่มีความเสี่ยงสูง ถูกเลิกจ้างได้ง่ายๆ เอาตัวรอดยังยาก ยิ่งเรื่องรวย ยิ่งอย่าไปคิด หลายคนถึงกับพูดว่า “ถ้าอยากรวย อย่ากินเงินเดือน”
• “ถ้าอยากรวย อย่ากินเงินเดือน” จริงเหรอ ถ้าจริง มนุษย์เงินเดือนทุกคนต้องไม่รวย แต่ทำไมมนุษย์เงินเดือนบางคนถึงรวยได้
• “มนุษย์เงินเดือนที่รวย ต้องมีนามสกุลดัง” จริงเหรอ ถ้าจริง ทำไมมนุษย์เงินเดือนบางคนที่นามสกุลก็ธรรมดาถึงรวยได้
• “มนุษย์เงินเดือนที่รวย เพราะเป็นผู้ชาย” จริงเหรอ ถ้าจริง ทำไมเดี๋ยวนี้ เราเห็นมนุษย์เงินเดือนบางคนที่เป็นผู้หญิง สามารถก้าวขึ้นตำแหน่งผู้บริหารระดับสูง มีชื่อเสียง มีเงินเดือนสูงๆเยอะแยะไปหมด
• “มนุษย์เงินเดือนที่รวย เพราะเป็นจบมหาวิทยาลัยดังๆ” จริงเหรอ ถ้าจริง ทำไมมนุษย์เงินเดือนบางคนที่จบจากสถาบันการศึกษาดังๆ กลับไม่ประสบความสำเร็จในการงาน ขณะที่มนุษย์เงินเดือนบางคนจบสถาบันการศึกษาที่ไม่มีชื่อเสียงกลับประสบความสำเร็จ มีชื่อเสียง มีรายได้สูงได้
น่าคิดนะ
ปัญหาที่เราสนใจ ก็คือ มนุษย์เงินเดือนส่วนใหญ่ไม่รวย แถมยังมีปัญหาทางการเงินต้องการแก้ไข
• อะไร คือ สาเหตุที่เป็นไปได้ของปัญหานี้ ใช่เป็นเพราะ นามสกุลไม่ดัง การศึกษาไม่สูง เพศ หรือ พฤติกรรมการบริหารจัดการเงิน ฯลฯ
• เราจะประเมินและพิสูจน์สาเหตุที่เป็นไปได้อย่างไรว่า สาเหตุไหน คือ สาเหตุที่แท้จริง
การด่วนสรุปว่า อะไร คือ สาเหตุที่ทำให้มนุษย์เงินเดือนไม่รวย อาจทำให้เราแก้ไขผิดทาง เสียเวลา ทำทั้งชีวิตก็ไม่รวย
ลองไปค้นหาข้อมูลจากแหล่งต่างๆว่าอะไรคือ สาเหตุที่มนุษย์เงินเดือนไทยไม่รวย ได้คำตอบที่น่าสนใจ ดังนี้ครับ
สำหรับ “มนุษย์เงินเดือน” ในไทยโดยเฉพาะ มีหลายสาเหตุเฉพาะที่ทำให้คนกลุ่มนี้ส่วนใหญ่ไม่สามารถก้าวไปสู่ความมั่งคั่งหรือ “รวย” ได้อย่างแท้จริง โดยมีข้อมูลจากรายงานและการวิเคราะห์ของธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานสภาพัฒน์ฯ และหน่วยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ดังนี้:
1. รายได้โตช้ากว่า “ค่าครองชีพ”
• เงินเดือนเฉลี่ยของมนุษย์เงินเดือนในกรุงเทพฯ อยู่ที่ประมาณ 15,000 – 30,000 บาท/เดือน (แล้วแต่ตำแหน่งและอุตสาหกรรม)
• แต่ ค่าครองชีพในเมืองใหญ่ โดยเฉพาะกรุงเทพฯ พุ่งสูงกว่า 20,000 บาทต่อเดือนสำหรับการใช้ชีวิตพื้นฐาน วันก่อนนั่งคุยกับเพื่อนได้ข้อมูลว่า ค่าทางด่วนในการเดินทางเข้ามาทำงานในกรุงเทพชั้นใน ไปกลับวันละเกือบ 400 บาท ทำงาน 20 วัน/เดือน ก็จะประมาณ 8,000 บาท/เดือน ถ้าเงินเดือนอยู่ที่ 15,000 บาท ค่าทางด่วนก็จะเกินครึ่งของเงินเดือนอีก แล้วอย่างนี้อย่ามาถามว่าออมได้เดือนละเท่าไหร่ จะพอใช้หรือเปล่ายังไม่รู้เลย แถมการเพิ่มขึ้นของค่าครองชีพกลับสูงกว่าด้วย ข้อมูลจาก สำนักงานสถิติแห่งชาติ และสำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้าพบว่า ในช่วง 2 ทศวรรษที่ผ่านมาค่าใช้จ่ายครัวเรือนโตเฉลี่ยถึง 3.1%/ปี เทียบกับอัตราเงินเฟ้อเฉลี่ยเพียง 1.8%
ทำให้ “รายได้แท้จริง” (real income) หดตัวลง รายงานจาก ธนาคารแห่งประเทศไทย ระบุว่า รายได้ของกลุ่มแรงงานไทยเพิ่มขึ้นเฉลี่ยเพียง 1.5% ต่อปี (หลังหักเงินเฟ้อ) เท่านั้นในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา
2. หนี้สินส่วนบุคคลสูง
• จากรายงานของ เครดิตบูโร (2023) พบว่า มนุษย์เงินเดือนอายุ 25-40 ปีมีหนี้เฉลี่ยกว่า 470,000 บาทต่อคน
• หนี้ส่วนใหญ่เป็น:
o ผ่อนรถ
o บัตรเครดิต
o สินเชื่อส่วนบุคคล (เช่น SCB, KBank, Krungsri)
• สัดส่วนหนี้ต่อรายได้ (Debt Service Ratio หรือ DSR) สำหรับมนุษย์เงินเดือนบางกลุ่ม เกิน 60% ทำให้ไม่สามารถออมได้เลย
วันนี้พอแค่ 2 เหตุผลก่อนนะ ครั้งหน้า เรามาดูกันต่อนะว่า มีเหตุผลอะไรอีกที่ทำให้มนุษย์เงินเดือนเหมือนอาชีพต้องคำสาป ไม่รวยซักที
———————————————————————————————————————————————————–
